Για την ιστορία, την δράση και την υπεράσπιση του Στεκιού των Πολιτιστικών Ομάδων

       Οι Πολιτιστικές Ομάδες του Πανεπιστημίου Κρήτης στο Ρέθυμνο, μετά από σωρεία διεκδικήσεων, πιέσεων και γραφειοκρατικών διαδικασιών, κατάφεραν τον Μάιο του 2010 να αποκτήσουν ένα χώρο μέσα στον ιστό της Παλιάς Πόλης του Ρεθύμνου, το γνωστό πλέον σε όλες και όλους Στέκι Πολιτιστικών Ομάδων (επί της Νικηφόρου Φωκά). Από τις πρώτες εβδομάδες λειτουργίας του έγινε αντιληπτό, τόσο στην φοιτητική κοινότητα, όσο και σε ευρύτερα κομμάτια της κοινωνίας του Ρεθύμνου, ότι η παρουσία ενός τέτοιου χώρου κάλυπτε ανάγκες οι οποίες είχαν ήδη εκφραστεί τα προηγούμενα χρόνια. Οι συνθήκες για την απόκτηση του χώρου αυτού διαμορφώθηκαν μέσα από ένα σύνολο αγώνων και κινητοποιήσεων των φοιτητών/τριών με αιτήματα που αφορούσαν ζητήματα μέριμνας (σίτιση, στέγαση, δυνατότητα πολιτιστικής έκφρασης). 

            Παραδείγματα τέτοιων κινητοποιήσεων αποτελούν τόσο η κατάληψη του χώρου του “Ξενία”, όσο και η κατάληψη του κτιρίου επί της οδού “Δημητρακάκη”, που κατάφεραν, παρά τις έντονες αντιδράσεις τις οποίες αντιμετώπισαν, να αφήσουν κεκτημένα, όπως η δημιουργία φοιτητικών εστιών που μέχρι τότε ήταν ανύπαρκτες. Χαρακτηριστικά αξίζει να αναφέρουμε ότι η εκκένωση της κατάληψης “Δημητρακάκη”  μεθοδεύτηκε από τις τότε πανεπιστημιακές αρχές και την τοπική αυτοδιοίκηση και πραγματοποιήθηκε με επέμβαση των μπάτσων. Η κατάληψη πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 1998, μετά από ένα διάστημα σιωπής της Πρυτανείας ως προς το αίτημα των Πολιτιστικών Ομάδων για την αξιοποίηση του συγκεκριμένου χώρου ως φοιτητικό πολιτιστικό στέκι. Το καλοκαίρι του ίδιου έτους η Σύγκλητος αποφασίζει την ενοικίαση του χώρου στη νομαρχία, ενώ τον Σεπτέμβρη, με απόφαση του τότε νομάρχη και των πρυτανικών αρχών, διακόπτεται η παροχή ρεύματος και νερού. Με εντολή τους, τον Ιανουάριο του 1999, οι μπάτσοι εισβάλλουν αιφνιδιαστικά και εκκενώνουν το κτίριο.

            Αντιλαμβανόμενες/οι τη θέση των εκάστοτε πρυτανικών αρχών ως έκφραση της σταθερής εναντίωσης τους απέναντι στους φοιτητικούς αγώνες, δεν θα μπορούσαμε παρά να τοποθετήσουμε την πρόθεση της Συγκλήτου να μην ανανεώσει το συμβόλαιο μίσθωσης του Στεκιού μετά το πέρας της λήξης του τον Μάιο του 2017, στο πλαίσιο του ίδιου ιστορικού συνεχούς.   Μετά από 7 χρόνια λειτουργίας και δράσης του Στεκιού βρισκόμαστε αντιμέτωπες/οι με τις ίδιες στοχευμένες ενέργειες από την πλευρά της Πρυτανείας, σε έναν ατέρμονο κύκλο αναπάντητων αιτημάτων και συνεχόμενων αναβολών, που αποσκοπεί τελικά στο κλείσιμο του υπάρχοντος χώρου και ίσως (κάπως-κάπου-κάποτε) στη μεταφορά του όπου τα θεσμικά όργανα του Π.Κ. αποφασίσουν. Με πρόσχημα την κρίση και με την κατάθεση ευτελών επιχειρημάτων οικονομικού χαρακτήρα, οι νέες πρυτανικές αρχές χρησιμοποιούν εργαλειακά τις περικοπές των κονδυλίων για να εκφράσουν την πολιτική τους αντίθεση απέναντι σε οποιαδήποτε δράση απαντά στις ανάγκες των φοιτητών/τριων, αλλά λαμβάνει χαρακτηριστικά που δεν ελέγχονται άμεσα από τα θεσμικά όργανα του πανεπιστημίου. Αποσιωπώντας κάθε είδους πληροφορία για τη φύση των συγκεκριμένων κονδυλίων, και χωρίς να μας γνωστοποιούν το πώς αυτά θα αξιοποιηθούν “αποτελεσματικότερα” για τις ανάγκες μας,  διαιωνίζουν τις κατ’ άλλα “διαυγείς” διαδικασίες απορρόφησης και χρήσης τους και εγκλωβίζουν το ζήτημα των δημόσιων παροχών σε ψευτοδιλήμματα που αφορούν την “ορθότερη” διαχείριση των δημοσιοοικονομικών, αποκλείοντάς μας από το να εκφράσουμε λόγο για τις ίδιες μας τις ανάγκες.

Μέσα στη σαθρότητα των επιχειρημάτων τους, εντοπίζουμε το πολιτικό πρόσημο των επιδιώξεών τους που αν μη τι άλλο περικλείει ευρύτερες πρακτικές εντατικοποίησης των σπουδών και περικοπών σε θέματα μέριμνας, που αφορούν στο σύνολο τους την φοιτητική κοινότητα, προκειμένου να οδηγήσουν το Δημόσιο Πανεπιστήμιο σε κατάρρευση, υλοποιώντας σταδιακά την ιδιωτικοποίηση του. Η υπονόμευση της φοιτητικής μέριμνας γίνεται εμφανής τόσο από τις απαράδεκτες συνθήκες στις  φοιτητικές εστίες και στην λέσχη του “Γευσήνους”, όσο και από το πρόσφατο τέχνασμα της εισαγωγής ακαδημαικών κριτηρίων στην διαδικασία επιλογής των φοιτητών/τριών για την παροχή δωρεάν στέγασης, που μόνο σκοπό έχει να αποκλείσει ακόμα περισσότερο κόσμο από το δημόσιο “δωρεάν” πανεπιστήμιο. Τα λόγια των πρυτανικών αρχών, που αναπαράγουν οικονομικές προφάσεις σε απόλυτη σύμπνοια με άλλα κομμάτια της κυριαρχίας, ηχούν στείρο ακαδημαϊσμό, νέο-φιλελευθερισμό και στεγνή αντιδραστικότητα απέναντι στα κεκτημένα, τους αγώνες και τις δράσεις των φοιτητών/τριων που αντιπαλεύουν τις λογικές αυτές.

Κεκτημένο αυτών των αγώνων αποτελεί, μεταξύ άλλων, και το ίδιο το Στέκι, το οποίο ως ένας ανοιχτός κοινωνικός χώρος έδωσε τη δυνατότητα ενασχόλησης με θέματα τέχνης στα πλαίσια μία συνεχούς προσπάθειας επαναπροσδιορισμού της κυρίαρχης έννοιας του πολιτισμού και απεύθυνσης των δράσεων του στα λιγότερα προνομιούχα κομμάτια της κοινωνίας. Μακριά από τις κερδοσκοπικές λογικές των επιχειρήσεων και του πολιτιστικού κεφαλαίου, που πλασάρει το πρότυπο της μαζικής κουλτούρας ετεροκαθορίζοντας τις ανάγκες των καταναλωτών, επιλέγουμε να είμαστε παραγωγοί της δικής μας πολιτικοποιημένης τέχνης, η οποία απέχει από τα πολιτισμικά προϊόντα της βιομηχανίας της κουλτούρας. Σε αυτή τη λογική, η παρακολούθηση μίας ταινίας, μίας θεατρικής παράστασης, μίας συναυλίας ή μίας εκδήλωσης για κοινωνικοπολιτικά θέματα, δεν απαιτεί καμία καταβολή χρηματικού αντιτίμου. H πολιτιστική έκφραση δεν είναι μια πολυτέλεια ή ένα προνόμιο για λίγους και λίγες, αλλά μία ανάγκη που το κάθε άτομο μπορεί αδιαμεσολάβητα να ικανοποιήσει.

Με πρόταγμα την αυτοδιαχείριση, όλα αυτά τα χρόνια μάθαμε πως μπορούμε οι ίδιες και ίδιοι να οργανώνουμε τόσο έναν χώρο, όσο και γενικότερα τις πραγματικές μας ανάγκες για συλλογικοποίηση, μακριά από τις επιταγές της κυριαρχίας και του πολιτισμού της αγοράς, που επιβάλλονται από τα πάνω και που προάγουν την ιδιοτέλεια και τον ατομισμό. Την ίδια στιγμή μέσα από τις δράσεις μας εναντιωνόμαστε σε κάθε φασιστικό, ρατσιστικό, σεξιστικό και ομοφοβικό λόγο, προωθώντας τη φωνή των καταπιεζόμενων και επιδιώκοντας να συνδεθούμε με κομμάτια του ανταγωνιστικού κινήματος.

Εμείς από την πλευρά μας δεν έχουμε σκοπό να κάνουμε ούτε ένα βήμα πίσω στα κεκτημένα, όχι μόνο των φοιτητών και φοιτητριών, αλλά και ολόκληρης της κοινωνίας της οποίας είμαστε ζωντανό και αναπόσπαστο κομμάτι. Το Στέκι ήταν, είναι και θα παραμείνει ένας χώρος ζωντανός που προάγει την πολυφωνία, την οριζοντιότητα, την ελεύθερη έκφραση και τη δημιουργικότητα, τόσο στη θεωρία, όσο και στην πράξη. Θα συνεχίσουμε, όχι μόνο να προασπιζόμαστε αυτά που τόσο χρόνια κατακτήθηκαν και τώρα διακυβεύεται η ίδια τους η ύπαρξη,  αλλά και να διεκδικούμε με κάθε μέσο αυτά που στην πραγματικότητα μας ανήκουν.

           

Τίποτα δε μας χαρίστηκε

Όλα κερδήθηκαν με αγώνες και με αγώνες θα κρατηθούν

Συνέλευση για την υπεράσπιση του Στεκιού Πολιτιστικών Ομάδων